Ξηροφθαλμία laser  

Τι είναι η ξηροφθαλμία;

Τα φυσικά μας δάκρυα προστατεύουν τα μάτια μας και τα υγραίνουν κάτι που είναι απαραίτητο για μια καθαρή και χωρίς ενοχλήσεις όραση. Μερικοί άνθρωποι δεν μπορούν να παράγουν κανονική ποσότητα δακρύων ή παρουσιάζουν μια διαταραχή στην ποιότητα των δακρύων με αποτέλεσμα τα μάτια να είναι ξηρά και ευερέθιστα, να τσούζουν και να κόβουν ενώ η όραση να θολώνει συχνά. Σε μερικές βαριές καταστάσεις, η ξηροφθαλμία μπορεί να αποβεί επικύνδυνη για το μάτι.

Σε τι χρειάζονται τα δάκρυα;

Το λεπτό στρώμα των δακρύων του ανθρώπινου ματιού είναι ένα εξαιρετικά πολύπλοκο υγρό. Εκκρίνεται από διάφορους αδένες γύρω από το μάτι. Εχει μηχανική και λιπαντική δράση και προστατεύει το μάτι από βλαβερά βακτηρίδια, αλλεργιογόνα και άλλες μολυσματικές ουσίες. Το στρώμα αυτό ανανεώνεται κάθε φορά που ανοιγοκλείνουμε τα μάτια μας. Τα δάκρυα έχουν και λειτουρική δράση δηλ. η όρασή μας είναι ευκρινής εφόσον και το στρώμα των δακρύων δεν παρουσιάζει αλλοιώσεις. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι εκτός από την ενυδάτωση του ματιού, η παραγωγή των δακρύων αποτελεί ανακλαστικό σε εξωτερικά ερεθίσματα όπως: τραύματα ή έντονο συναίσθημα. Εντούτοις, τα ανακλαστικά δάκρυα βοηθούν πολύ λίγο στην ανακούφιση της ξηροφθαλμίας και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πολλές φορές άτομα με “υγρά” μάτια μπορεί ακόμα να παραπονεθούν για ερεθισμό .

Ποια είναι η δομή των δακρύων;

Τα δάκρυα αποτελούνται από τρεις στιβάδες. Η βλεννώδης στιβάδα καλύπτει τον κερατοειδή χιτώνα (η εξωτερική επιφάνεια του ματιού) δημιουργώντας μια χαμηλή συγκόλληση με αυτόν ούτως ώστε το δάκρυ να παραμένει σταθερό επάνω στο μάτι. Το μεσαίο υδατώδες στρώμα παρέχει την υγρασία και μεταφέρει οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά στον κερατοειδή χιτώνα. Αυτό το στρώμα αποτελείται από 98% νερό μαζί με μικρές ποσότητες από χλωριούχο νάτριο (αλάτι), πρωτεΐνες και άλλα συστατικά. Το εξωτερικό λιπώδες στρώμα δημιουργεί μια ελαιώδη μεμβράνη η οποία καλύπτει την δακρυική στιβάδα και την προστατεύει από την εξάτμιση. Τα δάκρυα δημιουργούνται σε πολλούς αδένες γύρω από το μάτι. Το υδάτινο στρώμα παράγεται στον δακρυικό αδένα, ο οποίος βρίσκεται στην βάση του άνω βλεφάρου. Πολλοί μικροί αδένες ανάμεσα στα τοιχώματα των βλεφάρων παράγουν το ελαιώδες και λιπώδες στρώμα. Με κάθε βλεφαρισμό τα βλέφαρα απλώνουν τα δάκρυα επάνω στο μάτι. Τα δάκρυα που περισσεύουν κυλούν προς τους δύο μικρούς πόρους στην άκρη του ματιού κοντά στην μύτη. Αυτοί οι πόροι οδηγούν στα δακρυικά σωληνάρια τα οποία καταλήγουν στην ρινική κοιλότητα. Η επικοινωνία μεταξύ των δακρυικών πόρων και της ρινικής κοιλότητας είναι ο λόγος για τον οποίον όταν κλαίμε, τρέχει η μύτη μας.

Ποιους προσβάλλει η ξηροφθαλμία;

Το σύνδρομο ξηροφθαλμίας έχει πολλές αιτίες. Μια από τις πιο συχνές αιτία είναι η διαδικασία γήρανσης. Καθώς μεγαλώνουμε το σώμα μας παράγει λιγότερο λιπαρές ουσίες– 60% λιγότερο στην ηλικία των 65 απ’ ότι στην ηλικία των 18. Αυτό είναι περισσότερο εμφανές στις γυναίκες, οι οποίες τείνουν να έχουν ξηρότερο δέρμα απ’ ότι οι άνδρες. Η έλλειψη ελαίου προσβάλλει και την δακρυική στιβάδα. Χωρίς το απαραίτητο έλαιο η ελαιώδης στιβάδα δεν μπορεί να καλύψει όλη την δακρυική στιβάδα η οποία εξατμίζεται γρηγορότερα και αφήνει περιοχές του κερατοειδούς στεγνές. Πολλοί άλλοι παράγοντες, όπως η ζέστη, η ξηρασία και ο αέρας, το μεγάλο υψόμετρο και ο καπνός του τσιγάρου προκαλούν επίσης ξηροφθαλμία. Πολλοί άνθρωποι αισθάνονται τα μάτια τους στεγνά όταν διαβάζουν ή δουλεύουν με τον υπολογιστή. Συχνά διαλείμματα για βλεφαρισμό προσφέρουν ενυδάτωση στα μάτια και απαλλάσσουν από τα συμπτώματα. Οι χρήστες φακών επαφής μπορεί επίσης να υποφέρουν από ξηρότητα επειδή οι φακοί επαφής απορροφούν την δακρυική στιβάδα, δημιουργώντας μακροχρόνιο σχηματισμό πρωτεϊνικών ιζημάτων στον φακό επαφής. Επίσης, ορισμένοι φάρμακα, προβλήματα θυρεοειδούς, έλλειψη βιταμίνης Α, και ασθένειες όπως Parkinson, ο ερυθηματώδης λύκος ή η ρευματοειδής αρθρίτιδα, το σύνδρομο Sjogren (εκτός της ξηροφθαλμίας προκαλεί ξηροστομία και ξηρότητα των βλεννογόνων) και το σύνδρομο του Mickulizc μπορούν επίσης να προκαλέσουν ξηρότητα. Οι γυναίκες συχνά παρουσιάζουν πρόβλημα ξηρότητας κατά την εμμηνόπαυση λόγω ορμονικών αλλαγών. Επίσης μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο, πολλές φορές παρατητείται ο λεγόμενος λαγόφθαλμος, δηλ. το μάτι δεν κλείνει καλά με συνέπεια τα δάκρυα να εξατμίζονται πιο γρήγορα και να έχουμε ξηροφθαλμία.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας;

Τα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας είναι η αίσθηση ξένου σώματος, η φαγούρα, το κάψιμο. Τα συμπτώματα αυτά μοιάζουν με την χρόνια επιπεφυκίτιδα ωστόσο η κλινική εξέταση μπορεί να δείξει την αιτία του προβλήματος. Τα μάτια μας μπορεί να είναι ελαφρώς κόκκινα, χωρίς τσίμπλες. Μας κάνουν να υποφέρουμε χωρίς να καταλαβαίνουμε το γιατί. Ο κερατοειδής μπορεί να εμφανίζει στικτή επιθηλιοπάθεια δηλ. μικρές αλλοιώσεις σαν σημειακά γδαρσίματα. Σε πιο βαριές καταστάσεις που δεν έχουν αντιμετωπιστεί, μπορούμε να έχουμε και απώλεια του οφθαλμού αν υπάρξει επιμόλυνση (κερατίτιδα) ή τήξη του κερατοειδούς από την παντελή έλλειψη δακρύων.

Απλή ενόχληση
Καύσος
Ερυθρότης
Φαγούρα-Επίμονη αίσθηση ύπαρξης άμμου στα μάτια
Θολή όραση που βελτιώνεται με τον βλεφαρισμό
Αύξηση των συμπτωμάτων μετά το διάβασμα την τηλεόραση ή την δουλεία στον υπολογιστή
Δυσκολία στην εφαρμογή των φακών επαφής
Δακρύρροια
Έντονος ερεθισμός του ματιού από τον καπνό ή τον άνεμο

Πως μπορεί να διαγνωσθεί η ξηροφθαλμία;

O oφθαλμίατρος μπορεί να διαγνώσει την ξηροφθαλμία στη σχισμοειδή λυχνία και να διαπιστώσει την ποσότητα των παραγομένων δακρύων. Μερικές φορές, δοκιμασίες οι οποίες μετρούν την παραγωγή των δακρύων είναι απαραίτητες. Ανάμεσα σε αυτές περιλαμβάνεται και η «δοκιμασία Schirmer», όπου ο οφθαλμίατρος τοποθετεί μικρά χάρτινα φίλτρα στο εσωτερικό των βλεφάρων προκειμένου να διαπιστώσει την ποσότητα των δακρύων.

Πως αντιμετωπίζεται η ξηροφθαλμία;

Η θεραπεία της ξηροφθαλμίας περιλαμβάνει την τοπική χρήση σταγόνων και αλοιφών που δε χρειάζονται τη συνταγή γιατρού και ανακουφίζουν τα μάτια, όπως τα τεχνητά δάκρυα που έχουν παρόμοια σύσταση με τα φυσικά και δεν περιέχουν συντηρητικά.

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι όλα τα προϊόντα δακρύων δεν είναι τα ίδια και οι ανάγκες των ασθενών είναι λίγο διαφορετικές σε κάθε έναν από αυτούς. Μερικά από αυτά τα προϊόντα είναι υδατώδη και ανακουφίζουν από τα συμπτώματα για μικρό χρονικό διάστημα. Άλλα είναι πιο παχύρευστα και ανακουφίζουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Τα τεχνητά δάκρυα που δεν περιέχουν συντηρητικά (Preservative-free) συνιστώνται συχνότερα, διότι ανακουφίζουν περισσότερο και δεν προκαλούν επιπλέον ερεθισμούς. Αποφύγετε τα προϊόντα που ανακουφίζουν από την ερυθρότητα -”λευκαίνουν” τα μάτια- αλλά δεν έχουν την απαραίτητη υγραντική ποιότητα και συχνά επιδεινώνουν το πρόβλημα.

Σε σοβαρές περιπτώσεις, ο οφθαλμίατρος μπορεί να τοποθετήσει ειδικά πώματα στα δακρυικά σημεία εμποδίζοντας έτσι την αποχέτευση των φυσικών και τεχνητών δακρύων από τα μάτια (προσωρινά με απορροφήσιμα πώματα κολλαγόνου ή μόνιμα με πώματα σιλικόνης).

Επίσης, υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο οφθαλμίατρος χορηγεί στον ασθενή ειδικούς μαλακούς φακούς επαφής που βοηθούν στη διατήρηση της εφύγρανσης. Επιπλέον, εάν τα βλέφαρα κατά τη διάρκεια του ύπνου δεν κλείνουν τελείως, η χρήση προστατευτικών καλυμμάτων για τα μάτια ενδείκνυται προκειμένου να ελαχιστοποιείται, έτσι, η εξάτμιση των δακρύων.

Σε κάθε περίπτωση, τα άτομα που πάσχουν από ξηροφθαλμία θα πρέπει να αποφεύγουν την έκθεσή τους στη σκόνη, τη γύρη, το κάπνισμα και άλλους ρυπαντικούς παράγοντες του περιβάλλοντος. Επιπλέον, η παραμονή σε πολύ ζεστό περιβάλλον επιτείνουν το πρόβλημα της ξηροφθαλμίας. Αντίθετα, οι υγραντήρες εσωτερικού χώρου βοηθούν αφού προσθέτουν στο χώρο υγρασία που διευκολύνει τη διατήρηση των δακρύων.

Υπάρχουν επίσης απλές καθημερινές συνήθειες που με την αλλαγή τους βελτώνουμε την ενόχληση από την ξηροφθαλμία. Για παράδειγμα, 8-10 ποτήρια νερό καθημερινά διατηρούν το σώμα μας καλά ενυδατωμένο και απομακρύνουν τα μεταβολησθέντα απόβλητα. Επίσης μία συνειδητή προσπάθεια να βλεφαρίζουμε συχνότερα, ιδιαίτερα όταν διαβάζουμε ή όταν βλέπουμε τηλεόραση βοηθά πολύ. Τέλος, ενδείκνυται, η αποφυγή τριψίματος των ματιών που επιδεινώνει το πρόβλημα.

Θυμηθείτε: Ο οφθαλμίατρός σας είναι πάντα η καλύτερη πηγή που θα σας δώσει υπεύθυνες απαντήσεις πάνω σε θέματα που αφορούν την υγεία των ματιών σας. Σε καμμιά περίπτωση, η πληροφόρηση που θα πάρετε από την ιστοσελίδα μας δεν έχει σκοπό να τον υποκαταστήσει. Απευθυνθείτε σε αυτόν για ολοκληρωμένη πληροφόρηση.