Φυσιολογική Όραση            Όραση με Αποκόλληση Αμφιβληστροειδή

Η αποκόλληση αμφιβληστροειδούς είναι μια οφθαλμική πάθηση κατά την οποία ο αμφιβληστροειδής αποκολλάται από τον υποκείμενο χιτώνα του οφθαλμού, τον χοριοειδή. Αρχικώς η αποκόλληση μπορεί να είναι τοπική αλλά χωρίς άμεση θεραπεία ολόκληρος ο αμφιβληστροειδής μπορεί να αποκολληθεί και να οδηγήσει σε απώλεια όρασης και τύφλωση. Αποτελεί μια επείγουσα ιατρική κατάσταση.

Τύποι αποκόλλησης

Ρηγματογενής αποκόλληση: οφείλεται σε ρωγμή στον αμφιβληστροειδή η οποία επιτρέπει να περάσει υγρό από κάτω και να τον αποκολλήσει
Εξιδρωματική αποκόλληση: οφείλεται σε φλεγμονές, τραύμα ή αγγειοπάθειες που επιτρέπουν την συσσώρευση υγρού χωρίς ρωγμή
Ελκτική αποκόλληση: ινώδης ιστός λόγω φλεγμονής ή νεοαγγείωσης (πχ. διαβήτης) προκαλεί έλξεις στον αμφιβληστροειδή

Συμπτώματα

Η αποκόλληση αμφιβληστροειδούς έπεται συνήθως μετά από μια οπίσθια αποκόλληση υαλοειδούς που δημιουργεί έλξη στον αμφιβληστροειδή και που δίνει συμπτώματα όπως φωτοψίες (λάμψεις), δηλ. σπινθηρισμοί, παρουσιάζονται συνήθως στο κροταφικό τμήμα του οπτικού πεδίου και μυωψίες (μυγάκια), δηλ. κινούμενες θολότητες του υαλοειδούς που μπορεί ωστόσο να έχουν την μορφή ιστού αράχνης ή δαχτυλιδιού.

Παρόλο που περισσότερες αποκολλήσεις υαλοειδούς δεν οδηγούν σε αποκόλληση αμφιβληστροειδούς, αυτές που το κάνουν προκαλούν τα εξής συμπτώματα: σκιά ή κουρτίνα στο περιφερικό οπτικό πεδίο που αργά προχωράει προς το κέντρο, οι ευθείες γραμμές αρχίζουν να φαίνονται τεθλασμένες και κεντρική απώλεια όρασης.

Μάθετε περισσότερες πληροφορίες για την αποκόλληση αμφιβληστροειδή.

  
           Φυσιολογική Όραση                 Όραση με εκφύλιση ωχράς κηλίδας

H Hλικιακή Eκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας είναι μία χρόνια οφθαλμική νόσος και μία από τις κύριες αιτίες σοβαρής απώλειας όρασης, σε ανθρώπους ηλικίας 60 ετών και άνω. Είναι επίσης μία από τις κύριες αιτίες τύφλωσης ενηλίκων στον κόσμο.

Τι είναι Hλικιακή Eκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας;

Η Hλικιακή Eκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας είναι μια πάθηση που μπορεί να επηρεάσει την ακριβή κεντρική όραση που απαιτείται για δραστηριότητες όπως διάβασμα, οδήγηση, ανάγνωση ώρας και αναγνώριση προσώπων.

Μερικές φορές, η Hλικιακή Eκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας εξελίσσεται τόσο αργά ώστε να γίνονται αντιληπτές μικρές αλλαγές στην όραση. Άλλες φορές, η HE? εξελίσσεται ραγδαία, με αποτέλεσμα γρήγορη απώλεια όρασης. H Hλικιακή Eκφύλιση της Ωχράς Κηλίαδς δεν προκαλεί πόνο, αλλά σας στερεί την δυνατότητα να βλέπετε μπροστά σας.

Υπάρχουν δύο τύποι Hλικιακή Eκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας: ξηρή και υγρή.

Ξηρή Hλικιακή Eκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας: Στην ξηρή Hλικιακή Eκφγύλιση της Ωχράς Κηλίδας, η οποία είναι 85% του συνόλου των περιστατικών της Hλικιακή Eκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας, οι φωτοϋποδοχείς του αμφιβληστροειδή καταστρέφονται, επηρεάζοντας την κεντρική όραση. Tο πιο συχνό σύμπτωμα της ξηρής Hλικιακή Eκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας είναι ελαφρώς θολωμένη όραση. H ξηρή HEΩ τείνει να εξελίσσεται αργά, αλλά μπορεί να εξελιχθεί σε μια πιο σοβαρή μορφή Hλικιακή Eκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας, την καλούμενη υγρή Hλικιακή Eκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας.

Υγρή Hλικιακή Eκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας: Στην υγρή Hλικιακή Eκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας, η οποία είναι περίπου το 15% του συνόλου των περιστατικών Hλικιακή Eκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας, αλλά η κύρια αιτία απώλειας όρασης, μη φυσιολογικά αγγεία αναπτύσσονται πίσω από τον αμφιβληστροειδή, κάτω από την ωχρά κηλίδα. Aυτό μπορεί να οδηγήσει σε αιμορραγία, σχηματισμό ουλής και μόνιμης βλάβης. H βλάβη εξελίσσεται ταχύτερα απ’ ό,τι στην ξηρά μορφή και τείνει να οδηγήσει σε πιο σοβαρή απώλεια κεντρικής όρασης. Aν εντοπιστεί εγκαίρως και με την κατάλληλη θεραπεία η βλάβη μπορεί και να αποκατασταθεί μερικώς.

Ποιος κινδυνεύει;

Οι δύο μεγαλύτεροι παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη Hλικιακή Eκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας είναι:

Αυξημένη ηλικία - Περίπου το 25% των ανθρώπων ηλικίας άνω των 65 ετών έχουν Hλικιακή Eκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας.
Oι έχοντες Hλικιακή Eκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας στον ένα οφθαλμό. Από αυτούς με Hλικιακή Eκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας στον ένα οφθαλμό, περίπου το 40% θα αναπτύξει HEΩ στον άλλο οφθαλμό μέσα σε 5 έτη.

Άλλοι παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη Hλικιακή Eκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας είναι:

Κάπνισμα
Φυλή – η Λευκή φυλή εμφανίζεται να έχει μεγαλύτερο κίνδυνο
Οικογενειακό ιστορικό της ασθένειας
Φτωχή δίαιτα σε συγκεκριμένες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία
Φύλο – Οι γυναίκες εμφανίζεται να έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από τους άντρες.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Μειωμένη, θολωμένη κεντρική όραση ή λιγότερο ακριβής (μειωμένη Οπτική Οξύτητα)?- Κενό ή τυφλό σημείο στην κεντρική όραση (Κεντρικό Σκότωμα)
Βλέποντας αντικείμενα κυματιστά ή με καμπύλες (Μεταμορφοψίες)
Tα χρώματα φαίνονται ξεπλυμένα και θαμπά (Απώλεια της Contrast Sensitivity)

Επειδή όπως προαναφέραμε η ωχρά αποτελεί το κεντρικό τμήμα του αμφιβληστροειδούς η εκφύλιση της δεν επηρεάζει την περιφερειακή όραση που παραμένει συνήθως ανέπαφη με αποτέλεσμα ο ασθενής να διατηρεί κάποια δυνατότητα προσανατολισμού στο χώρο ακόμα και σε προχωρημένα στάδια. Να είστε σε ετοιμότητα για τα συμπτώματα Hλικιακή Eκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας. Αν παρατηρήσετε αλλαγές στην όραση σας, επικοινωνήστε με τον γιατρό σας το ταχύτερο.

  
          Φυσιολογική Όραση                            Όραση με Καταρράκτη

Ο καταρράκτης είναι μέρος του φαινομένου της γήρανσης του οφθαλμού και μια από τις πιο συχνές αιτίες θόλωσης της όρασής μας μετά από κάποια ηλικία . Ολοι οι άνθρωποι μετά από κάποια ηλικία εμφανίζουν μια θόλωση του φακού. Για τον καταρράκτη δεν υπάρχει άλλη αντιμετώπιση παρά μόνο η χειρουργική, όταν υπάρχει ένδειξη. Η επέμβαση για την αφαίρεση του καταρράκτη είναι η πλέον συχνή και τείνει να γίνει διαδικασία ρουτίνας στο χώρο της Χειρουργικής Οφθαλμολογίας.

Αιτιολογία.

Ο καταρράκτης είναι η θόλωση του φυσικού φακού του ματιού. Ο φυσικός φακός του ματιού βρίσκεται πίσω από την ίριδα, έχει το μέγεθος φακής και φυσιολογικά είναι διαυγής.

Δεν προλαμβάνεται ούτε θεραπεύεται με φάρμακα.
Είναι μια πολύ συνηθισμένη πάθηση και συνήθως παρουσιάζεται με την πάροδο της ηλικίας.
Μερικές φορές μπορεί να προκληθεί από τραυματισμό, ορισμένες παθήσεις (π.χ. διαβήτη, φλεγμονές του ματιού κ.τ.λ) ή φάρμακα όπως η χρόνια χρήση κορτιζόνης.
Σε ελάχιστες περιπτώσεις μπορεί και ένα παιδί να γεννηθεί με καταρράκτη (συγγενής καταρράκτης).

Ποιά είναι τα συμπτώματα του καταρράκτη;

Θάμπωμα με προοδευτική μείωση της όρασης για μακριά ή για κοντά.
Η όραση γίνεται ολοένα και λιγότερο σαφής.
Λάμψεις και αντανακλάσεις γύρω από ορισμένα αντικείμενα.
Εξασθενημένη αντίληψη χρωμάτων.
Εντονη ενόχληση στον ήλιο.

Ολα τα παραπάνω συμπτώματα μπορούν να επηρεάσουν τις καθημερινές δραστηριότητες όπως:

Οδήγηση, ειδικά το βράδυ ή σε πολύ δυνατό φως.
Διάβασμα ή παρακολούθηση τηλεόρασης (Σε ορισμένες περιπτώσεις, στα αρχικά στάδια μερικών τύπων καταρράκτη, το διάβασμα επιτυγχάνεται χωρίς γυαλιά=”δεύτερη όραση”).
Ράψιμο ή άλλες ασχολίες που απαιτούν λεπτομερή παρατήρηση των αντικειμένων.

Πότε πρέπει να χειρουργείται ο καταρράκτης;

Η επέμβαση μπορεί να αποφασιστεί, όταν ο καταρράκτης αρχίζει να προκαλεί τέτοια ενόχληση στην ποιότητα της όρασης, με συνέπεια τη δημιουργία προβλημάτων στις καθημερινές δραστηριότητες του ατόμου (ασφαλής οδήγηση αυτοκινήτου, ανάγνωση, τηλεόραση). Βασιζόμενοι στα συμπτώματά σας, εσείς και ο οφθαλμίατρός σας θα αποφασίσετε από κοινού, για το πότε θα γίνει η επέμβαση. Δεν είναι πλέον αλήθεια ότι ο καταρράκτης πρέπει να είναι 'ώριμος' για ν'αφαιρεθεί. Με τις νέες χειρουργικές τεχνικές (φακοθρυψία) αυτή η αντίληψη αποτελεί πλέον παρελθόν. Αντιθέτως, μάλιστα, η αφαίρεση ενός υπερώριμου σκληρού καταρράκτη, κάνει την επέμβαση πιο δύσκολη και μπορεί να περικλείει κάποιες επιπλοκές κατά την διάρκεια της.

Μάθετε περισσότερες πληροφορίες για τον καταρράκτη και για την αποκατάσταση της όρασης με επέμβαση καταρράκτη.

Όραση με Κερατόκωνο

Μάθετε περισσότερες πληροφορίες για τον Κερατόκωνο.

  
       Φυσιολογική Όραση                           Όραση με Αστιγματισμό

Αστιγματισμός

Όταν ο κερατοειδής δεν είναι στρογγυλός αλλά περισσότερο ελλειπτικός, το φώς εστιάζει σε πολλά σημεία στον αμφιβληστροειδή με αποτέλεσμα θολή μακρινή και κοντινή όραση. Ο αστιγματισμός μπορεί να συνυπάρχει τόσο με μυωπία όσο και με υπερμετρωπία.

Μάθετε περισσότερες πληροφορίες για τον αστιγματισμό και για την αποκατάσταση της όρασης με laser αστιγματισμού.

Νέα και ειδήσεις για τον αστιγματισμό

Πληροφορίες για το Laser αστιγματισμού

  
     Φυσιολογική Όραση                    Όραση με Υπερμετρωπία

Υπερμετρωπία

Στην κατάσταση αυτή επηρεάζεται κυρίως η κοντινή όραση αλλά και η μακρινή, διότι το αξονικό μήκος του οφθαλμού είναι μικρό σε σχέση με την καμπυλότητα και τη διαθλαστική δύναμη του κερατοειδούς. Η εστίαση των ακτινών του φωτός γίνεται πίσω από τον αμφιβληστροειδή με αποτέλεσμα, για να βλέπει καθαρά ο υπερμέτρωπας, να πρέπει συνεχώς να προσαρμόζει πράγμα που με την πάροδο του χρόνου δεν είναι πια εφικτό.

Μάθετε περισσότερες πληροφορίες για την μυωπία και για την αποκατάσταση της όρασης με laser υπερμετρωπίας.

  
       Φυσιολογική Όραση                                        Όραση με Μυωπία

Μυωπία

Η μακρινή όραση επηρεάζεται όταν το αξονικό μήκος του οφθαλμού είναι μεγάλο σε σχέση με την καμπυλότητα και τη διαθλαστική δύναμη του κερατοειδούς. Οι ακτίνες που εισέρχονται στον οφθαλμό εστιάζουν μπροστά από τον αμφιβληστροειδή με αποτέλεσμα το οπτικό είδωλο να είναι θολό όταν ο μύωπας εστιάζει σε σχετικά μακρινά αντικείμενα. Αντίθετα, τα κοντινά αντικείμενα παραμένουν κατά κανόνα καθαρά.

Μάθετε περισσότερες πληροφορίες για την μυωπία και για την αποκατάσταση της όρασης με laser μυωπίας.

Νέες έρευνες σε ποντίκια που έγιναν στο πανεπιστήμιο του Λονδίνου φαίνεται να δίνουν νέες ελπίδες σε αθσενείς που πάσχουν από ολική τύφλωση λόγω εκφύλισης της ωχράς κηλίδας ή γλαυκώματoς. Συγκεκριμένα,πειράματα σε τυφλά ποντίκια με εμφύτευση κυττάρων από ανθρώπινους οφθαλμούς δοτών, κατάφεραν να αποκαταστήσουν την όρασή τους σε μεγάλο βαθμό.

Η μέθοδος χρησιμοποιεί βλαστικά κύτταρα γλοίας Muller που είναι βλαστοκύτταρα που υπάρχουν σε όλους τους ενήλικες και έχουν την δυνατότητα να 'μεταμορφωθούν' σε κύτταρα διάφορων ειδών. Μετά την εμφύτευση στους οφθαλμούς των ποντικών έγινε κατάλληλη χημική επεξεργασία ώστε τα κύτταρα να μετατραπούν σε ραβδία, και να μπορούν να ανιχνεύουν το φως στον αμφιβληστροειδή. Τα κύτταρα δεν συνδέθηκαν απευθείας με το οπτικό νεύρο όπως συμβαίνει με τα υπάρχοντα κύτταρα, μα δημιούργησαν 'γέφυρες' με άλλα κύτταρα του αφιβληστροειδούς ώστε να μπορούν να μεταβιβάζουν πληροφορίες σ' αυτό.
Έλεγχος στην όραση και στους εγκεφάλους των ποντικιών έδειξε πως η αποκατάσταση της όρασης έφτασε έως και το 50%.
Ο Καθηγητής Astrid Limb, ένας από τους ερευνητές που συμμετείχαν στην ομάδα που έκανε αυτήν μεταμόσχευση, δήλωσε πως μια τέτοια βελτίωση στην όραση ενός ανθρώπου θα του άλλαζε εντελώς την ζωή. Μπορεί να μην έχει ο ασθενής την δυνατότητα μ αυτήν την βελτίωση να διαβάσει ή να δει τηλεόραση, αλλά θα μπορεί να κινείται στον χώρο γύρω του χωρίς πρόβλημα και να ξεχωρίζει αντικείμενα.
Η έρευνα, φυσικά, συνεχίζεται, αλλά τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά!

Πηγες: Περιοδικό Stem Cell Translational Medicine - BBC

O καταρράκτης είναι δυστυχώς μια ασθένεια του οφθαλμού που όλοι μας λίγο πολύ θα αντιμετωπίσουμε καθώς μεγαλώνουμε. Πρόκειται για μια φυσική θόλωση του φακού του ματιού λόγω νεκρών κυττάρων που συσσωρεύονται μέσα σ' αυτόν, και αποτελεί, ακόμη και σήμερα, τον σημαντικότερο λόγο παγκοσμίως για απώλεια όρασης. Ο καταρράκτης του ματιού είναι μια αναπόφευκτη πάθηση την οποία δεν μπορούμε να αποτρέψουμε αλλά μπορούμε, πλέον εύκολα, να θεραπεύσουμε.
Οι πρώτες ιστορικές αναφορές για τον καταρράκτη βρίσκονται στην Ινδία του 6ου πΧ αιώνα όπου ο Ινδός χειρουργός Sushruta φαίνεται να έκανε ακόμη και επεμβάσεις για την διόρθωσή του, ενώ στην αρχαία Ρώμη αναφέρεται στο De Medicinae του Aulus Cornelius Celsus (29 μ.Χ.). 1000 χρόνια αργότερα ο Ιρακινός γιατρός Ammar ibn Ali απ΄την Μοσούλη φαίνεται να είναι ο πρώτος που έκανε αφαίρεση καταρράκτη με αναρρόφηση με μια ειδική μεταλική σύρριγγα, ενώ στον δυτικό κόσμο η πρώτη αφαίρεση που έχει αναφερθεί έγινε στο Παρισι του 1789.

Από τότε φυσικά τα πράγματα έχουν αλλάξει πολύ. Ειδικά από το 1967 και μετά, που ο Charles Kelman έκανε την πρώτη επέμβαση αφαίρεσης με χρήση υπερήχων που συνθλίβουν τον φακό, έχουμε φτάσει να θεωρούμε την επέμβαση του καταρράκτη μια επέμβαση ρουτίνας στην οποία η τομή που γίνεται από τον χειρουργό είναι της τάξης μόνο του χιλιοστού.

Παρόλα αυτά υπάρχουν αρκετοι μύθοι γύρω από τον καταρράκτη και καλό θα ήταν να δούμε τι ισχύει πραγματικά:

α) Μπορούμε να προλάβουμε/διορθώσουμε τον καταρράκτη με χρήση κολλύριων.
Ο καταρράκτης, σαν θόλωση του φακού που προκαλείται από νεκρά κύτταρα και συσσωρευμένες πρωτεΐνες δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με κολύρια ούτε να 'διαλυθεί' η θόλωση του από αυτά.

β) Ο καταρράκτης χειροτερεύει αν κάνουμε εργασίες που απαιτουν κοντινή όραση.
Ο καταρράκτης δεν επηρεάζεται από το διάβασμα, το ράψιμο και εργασίες τέτοιου είδους που απαιτούν κοντινή εστίαση αλλά απλά, ξεκινά να γίνεται πιο εμφανής σ' αυτές τις κοντινές εργασίες. Ένα από τα πρώτα συμπτώματα του καταρράκτη είναι πως χρειάζεται πλέον ο ασθενής περισσότερο φως για να κάνει εργασίες που παλιότερα χρειαζόταν λιγότερο φωτισμό. Σίγουρα όμως δεν έχει να κάνει με τον τρόπο με τον οποίοι χρησιμοποιούμε τα μάτια μας.

γ) Μπορούμε να ξε-θολώσουμε τον φακό που πάσχει από καταρράκτη.
Ο καταρράκτης όπως είπαμε είναι αποτέλεσμα της ηλικιακής γήρανσης του ματιού και δυστυχώς δεν μπορούμε ούτε να γυρίσουμε πίσω τον χρόνο, ούτε να αντιστρέψουμε τα αποτελέσματά του. Μπορούμε όμως να καθυστερήσουμε την έλευσή του αν κάνουμε μια υγειινή ζωή, χωρίς κάπνισμα, με σωστή διατροφή και με το να φοράμε γυαλιά ηλίου με την απαραίτητη προστασία UV.

δ) Η επέμβαση είναι επικίνδυνη και χρειάζονται μήνες για την αποκατάσταση.
Η επέμβαση του καταρράκτη πλέον είναι επέμβαση ρουτίνας και ο σύγχρονος εξοπλισμός του eyeclinic εγγυάται την πιο γρήγορη και ανώδυνη αποκατάσταση σε διάστημα ωρών. Ο ασθενής θα πρέπει φυσικά να τηρήσει κάποιους κανόνες ασφαλείας για να αποφύγει την μόλυνση αλλά δεν πρόκειται ούτε για δύσκολη ούτε για επίπονη ούτε για μακροχρόνια αποκατάσταση.

ε) Ο καταρράκτης μπορεί να επανέλθει μετά την επέμβαση.
Η επέμβαση του καταρράκτη συνίσταται στην αντικατάσταση του φακού με τεχνητό φακό ο οποίος μένει αναλλοίωτος, δεν θολώνει και δεν μεταβάλλεται. Κάποιοι ασθενείς μπορεί να πάθουν μια θόλωση στην μεμβράνη του φακού, η οποία όμως διορθώνεται ακόμη πιο εύκολα με laser που διαρκεί λίγα λεπτά.

Χωρίς αμφιβολία οι περισσότεροι από εμάς παίρνουμε την όρασή μας για δεδομένη. Η αλήθεια είναι πως τα μάτια μας σαν ενεργό τμήμα του σώματός μας επηρεάζονται και αυτά άμεσα από την γενικότερη υγεία μας και γι' αυτό μια καλή διατροφή δεν έχει μόνο ευεργετικές ιδιότητες για το σώμα μας αλλά και για την όρασή μας.

Ας δούμε μια σειρά από τρόφιμα που μπορούμε να έχουμε στην διατροφή μας που θα μας προφυλάξουν από προβλήματα στα μάτια και στην όρασή μας.
1. Καρότα. Η λαική σοφία έχει δίκαιο (και το ίδιο και ο Μπαγκς Μπάνυ!). Τα καρότα έχουν βήτα καροτίνη, μια ευεργετική αντιοξειδωτική ουσία που μειώνει τον ρίσκο τόσο για την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας όσο και για τον καταρράκτη.
2. Πράσινες πιπεριές, Λαχανάκια Βρυξελών, Μπρόκολο. Και τα τρία αυτά πράσινα λαχανικά είναι πλοιύσια σε βιταμίνη C που σαν αντιοξειδωτικό κι αυτή βελτιώνει την υγεία τον ματιών και μειώνει το ρίσκο για εκφύλιση ωχράς κηλίδας.
3. Κρέας στρουθοκάμηλου. Πριν λίγα χρόνια είχε γίνει της μόδας η κατανάλωσή του. Το κρέας της στρουθοκαμήλου είναι πλούσιο σε πρωτείνη και σίδηρο μα το πιο βασικό για μας είναι πως είναι πλούσιο σε ψευδάργυρο, ο οποίος είναι ένα από τα βασικά συστατικά της υγείας των ματιών μας.
4. Γαλοπούλα. Όπως και η στρουθοκάμηλος το κρέας της είναι πλούσιο σε ψευδάργυρο αλλά περιέχει και Β3 - νιασίνη - που βοηθάει στο να καθυστερήσει την εξέλιξη του καταρράκτη.
5. Γλυκοπατάτες. Όπως και τα καρότα είναι πλούσια σε βήτα καροτίνη.
6. Σπανάκι. Είναι πλούσιο σε βιταμίνη C, σε βήτα καροτίνη αλλά και σε λουτείνη και ζεαξανθίνη που έχουν βρεθεί ότι είναι ενισχυτικοί παράγοντες ενάντια στην εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.
7. Σολωμός και σαρδέλες. Φυσικά η κατανάλωση ψαριών είναι το καλύτερο δυνατό για την υγεία μας, αλλά τα Ωμέγα-3 είναι πραγματικά ευεργετικά για τα μάτια μας.